Ödeme Emrine İtiraz

İcra takibi, alacaklının alacağını tahsil edebilme yöntemlerinden biridir. Diğer alacak tahsil yöntemleri için linke tıklayabilirsiniz.

Alacaklı icra takibini açtığında borçluya ödeme emri gönderilir. Borçlu, eğer borcu yoksa veya alacaklının takip yapma yetkisi bulunmuyorsa bu durumu icra dairesine bildirir. Buna da ödeme emrine itiraz denir.

İİK 62. maddesinde ödeme emrine itirazın nasıl ve hangi sürede yapılması gerektiği açıklanmıştır. Buna göre:

“İtiraz etmek istiyen borçlu, itirazını, ödeme emrinin tebliği tarihinden itibaren yedi gün içinde dilekçe ile veya sözlü olarak icra dairesine bildirmeye mecburdur. (Değişik ikinci cümle: 17/7/2003-4949/13 md.) İtiraz, takibi yapan icra dairesinden başka bir icra dairesine yapıldığı takdirde bu daire gereken masrafı itirazla birlikte alarak itirazı derhal yetkili icra dairesine gönderir; alınmayan masraftan memur şahsen sorumludur.”

Buna göre borçlu belirli sebeplerle ödeme emrine 7 gün içinde sözlü veya yazılı şekilde icra dairesine itirazda bulunarak takibin durmasını sağlayabilir.

Ödeme Emrine İtiraz Sebepleri

Ödeme emrine itiraz sebepleri iki çeşittir:

1. İmzaya İtiraz

   Eğer alacaklı adi senede dayanarak takip açmışsa borçlu adi senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığını ayrıca ve açıkça belirterek imzaya itiraz edebilir. Borçlu imzaya açıkça itiraz etmediği durumda adi senet altındaki imzayı kabul etmiş sayılır.

   Borçlunun imzaya itiraz edebilmesi için takibin adi senede dayanması gerekir. Resmi bir makam veya memur katılımı olmaksızın imzalanmış senede adi senet denir. Resmi senede dayanarak açılan icra takibinde borçlu imzaya itiraz edemez.

2. Borca İtiraz

   Borçlunun imza itirazı dışındaki tüm maddi veya takip hukukuna dayalı itirazları borca itiraz olarak kabul edilir. Borçlu borca itiraz ederken itiraz sebeplerini açıkça belirtmek zorunda değildir. Ancak İİK madde 63’e göre “İtiraz eden borçlu, itirazın kaldırılması duruşmasında, alacaklının dayandığı senet metninden anlaşılanlar dışında, itiraz sebeplerini değiştiremez ve genişletemez.”

   Yani, alacaklı itirazın kaldırılması için icra mahkemesinde dava açtığında borçlu itiraz nedenini açıkça belirtmemişse sadece senet metninden anlaşılan hususlar dikkate alınacaktır.

   Borçlu borcun bir kısmına itiraz edecekse bu itirazın da ayrıca ve açıkça belirtilmesi gerekir. Aksi takdirde hiç itiraz etmemiş kabul edilir.

   İİK 50. maddesine göre bir takibin nerede açılacağı şu şekilde hüküm altına alınmıştır:

   “Para veya teminat borcu için takip hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun yetkiye dair hükümleri kıyas yolu ile tatbik olunur. Şu kadar ki, takibe esas olan akdin yapıldığı icra dairesi de takibe yetkilidir.

   Yetki itirazı esas hakkındaki itirazla birlikte yapılır. İcra mahkemesi tarafından önce yetki meselesi tetkik ve kati surette karara raptolunur.

   İki icra mahkemesi arasında yetki noktasından ihtilaf çıkarsa Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 25 inci maddesi hükmü tatbik olunur.”

   Buna göre eğer icra takibi yetkili olmayan bir icra dairesinde açılmışsa borçlu açıkça yetki itirazında bulunması gerekir.

Gecikmiş İtiraz

Borçlu kural olarak 7 gün içinde ödeme emrine itiraz etmelidir. 7 günlük süre geçtikten sonra artık borçlu ödeme emrine itiraz edemez.

Ancak borçlu bu süreyi kusuru olmadan bir engel sebebiyle kaçırmışsa İİK 65. maddesine göre gecikmiş itirazda bulunabilir. İİK madde 65’te gecikmiş itirazın nasıl yapılacağı şu şekilde hüküm altına alınmıştır:

“Borçlu kusuru olmaksızın bir mani sebebiyle müddeti içinde itiraz edememiş ise paraya çevirme muamelesi bitinceye kadar itiraz edebilir.

Ancak borçlu, maniin kalktığı günden itibaren üç gün içinde, mazeretini gösterir delillerle birlikte itiraz ve sebeplerini ve müstenidatını bildirmeye ve mütaakıp fıkra için yapılacak duruşmaya taallük eden harç ve masrafları ödemeye mecburdur.

İtiraz üzerine icra mahkemesi ancak gecikme sebebinin mahiyetine ve hadisenin özelliklerine göre takibin tatilini tensip edebilir. İcra mahkemesi, tetkikatını evrak üzerinde yapar. Lüzumu halinde iki tarafı hemen davetle mazeretin kabule şayan olup olmadığına karar verir. Duruşmaya karar verilmemesi halinde borçludan alınan masraflar kendisine iade olunur.

Mazeretin kabulü halinde icra takibi durur. Aynı celsede alacaklı itirazın kaldırılmasını sözlü olarak da istiyebilir. Bu takdirde tahkikata devam olunarak gerekli karar verilir.

Daha önce borçlunun mallarına haciz konulmuşsa mazeretin kabulü kararının tefhim veya tebliği tarihinden itibaren alacaklı yedi gün içinde, icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını istemez veya aynı süre içinde 67 nci maddeye göre mahkemeye başvurmazsa haciz kalkar.”

Buna göre borçlu kendi kusuru olmayan bir engelle karşılaşmasından dolayı 7 günlük süre içerisinde ödeme emrine itiraz edememişse engelin ortadan kalkmasından sonraki 3 gün içinde icra mahkemesine gecikmiş itirazda bulunabilir.

İtirazın Sonuçları

Borçlu süresi içinde itiraz ederse takip durur. İtiraz süresi içinde yapılmamışsa alacaklının talebi ile takip devam eder.

İtirazın Hükümden Düşürülmesi

Borçlu ödeme emrine itiraz ettiğinde alacaklının takibe devam edebilmesi için 2 yoldan birine başvurması gerekir:

1. İtirazın Kaldırılması: Alacaklı, alacağı olduğunu gösterir belgeleri bulunduğu durumlarda 6 aylık hak düşürücü süre içerisinde icra mahkemesine başvurarak itirazın kaldırılmasını talep edebilir.

   1. İtirazın Geçici Kaldırılması: Borçlu eğer imzaya itiraz etmişse alacaklı icra mahkemesinden itirazın geçici kaldırılmasını talep edebilir. İcra mahkemesi adi senet üzerindeki itirazın borçluya ait olup olmadığını inceleyecektir.

      İcra mahkemesi inceleme sonucunda itirazın geçici kaldırılmasını kabul ederse alacaklının talebi üzerine borçlu aleyhine %20’den az olmamak kaydıyla tazminata hükmedilir.

      İcra mahkemesi inceleme sonunda itirazın geçici kaldırılmasını reddederse alacaklı takibe devam edemez.

   2. İtirazın Kesin Kaldırılması: Borçlu borca itiraz etmişse ve alacaklının elinde İİK madde 68’de sayılan belgelerden bulunuyorsa alacaklı icra mahkemesinden itirazın kesin kaldırılmasını talep edebilir.

      İtirazın kesin kaldırılması için alacaklının elinde bulunması gereken belgeler şunlardır:

      1. İmzası ikrar edilmiş adi senet
      2. Noter senedi
      3. Resmi dairelerin veya yetkili makamların verdiği belgeler
      4. Resmi makamlar önünde borç ikrarını içeren belgeler
      5. Kredi kurumlarınca düzenlenen belgeler

      İtirazın kesin kaldırılması talebi kabul edilirse takibe devam olunur ve alacaklının talebi ile borçlu aleyhine %20’den az olmamak kaydıyla tazminat hükmedilir.

2. İtirazın İptali: Borçlu ödeme emrine itiraz etmişse alacaklı itirazın tebliği tarihinden itibaren 1 yıl içinde genel hükümler uyarınca alacağını ispat etmek için itirazın iptali davası açabilir.

   Dava sonunda itirazın iptaline karar verildiği durumlarda alacaklının talebi ile borçlu aleyhine %20’den az olmamak kaydıyla icra inkar tazminatına hükmolunur.